مقاله بررسی حاشیه نشینی در 16 صفحه ورد قابل ویرایش

به نام یگانه هستی بخش

طرح مسأله

حاشیه نشین به مفهوم کلی به کسی گفته می شود که در اکثر سکونت دارد ولی به علل گوناگون نتوانسته است جذب نظام ا قتصادی شهر شود و از خدماتی شهری استفاده کند . حاشیه نشینی در پی وجود یک اقتصاد ناسالم و بسیار و در کنار سایر عوامل بر مشکلات شهری افزوده است .

حاشیه نشینی از آنجا که بر حاصل زندگی جمعی انسان هاست ، پدیده ای اجتماعی می باشد . این مسأله تنها مختص کشورهای جهان سوم نیست ، بلکه در کشورهای پیشرفته نیز می توان نمونه هایی از حاشیه نشین را البته با اختلافاتی از نظر کمی و کیفی مشاهده کرد . لیکن آمارنشان می دهد که این مسأله به صورت حاد تری دامنگیر کشورهای در حال توسعه ا ست . بنابرگزارش سازمان ملل متحد در سال 1981 ، از هر 5 شهر نشین کشورهای در حال توسعه ، دو تن زاغه نشین بوده اند که این مقدار 40% جامعه آنان را شامل می شده است . در سال 1990 این رقم به 50% رسیده است و در آن زمان پیش بینی شده که تا سال 2000 به 62% خواهد رسید .

البته باید گفت در شهرهای ایران حاشیه نیسن به آن شکل که در بسیاری از شهرهای کشورهای در حال توسعه مثل مکزیکوسیتی یا قاهره قابل مشاهده است وجود ندارد . اما به هر حال این مسأله در ایران نیز خود را به عنوان معصل حادی که قابل طرح و به درستی است ، نشان داده است !

در این تحقیق سعی بر آن بوده است که به این سؤالات پاسخ داده شود :

الف – علل ایجاد پدیده ای به نام حاشیه نشینی ( امکان غیر رسمی ) چیست ؟

ب – را محل های موجود برای مقابله با اسکان غیر رسمی کدامند ؟

اقتصاد شهری :

مربو ط به متن اقتصاد شهری : با توجه به اینکه حشاشیه نشینی از مسائل و مشکلات اتباع شهری است و بعلاوه مانند سایر مشکلات شهری جنبة اقتصادی هم دارد ، از مسائل مورد بررسی در اقتصاد شهری می باشد .

یاد داشت ها :

2- عابدین در کوش ، سعید ، در آمدی به اقتصاد شهری ، صص 2 و 3 .

3- مشهدی زاده دهاقانی ، ناصر ، تحلیلی از ویژگیهای مثل در ایران . صص120و121 .

فهرت منابع و مآخذ :

12 عابدین در کوش ، سعید ، در آمدی به اقتصادی شهری ، مرکز نشر دانشگاهی ،چاپ چهارم .1380.

نیم نگاهی به معنا و مفهوم اسکان غیر رسمی ( حاشیه نشینی )

امکان غیر رسمی از جمله پدیده های ناشی از شهر نشینی شتابان معاصر از جلوه های بارز فقر شهری است که در شکلی برنامه ریزی نشده و خود روی یدر درون یا اطراف شهر ها ظاهر شده است . سکونتگاه های غیر رسمی با تجمعی از اقشار کم در آمد و غالباً با مشاغل غیر رسمی و نازل و شیوه ای از شهر نشنینی ناپایدار همراه هستند و زمینه مناسبی برای بروز آسیب های اجتماعی به شمار می روند .

اسکان غیر رسمی در ت مدن تخصصی علوم مربوط به اجتماع در شهر ، با عنوان های دیگری چون حاشیه نشینی ، اسکان خود روی ، اسکان نابهجار یا نابسامان ، امکان عدوانی ، آلونک و زاغه و اصطلاحاتی از این قبیل نیز خوانده شده است . از این جهت در این تحقیق این مسأله را با نامهای مختلف به کار می بریم . ²

از دیدگاه شهر سازی حاشیه نشینی نوعی اسکان غیر رسمی و شیوه ای از سکونت موقت تلقی می شود که درخارج از محدوده های شهری در زمین هایی که برای توسته شهری پیش بینی نشده اند ، شکل می گیرد و بسا ساخت و ساز غیر قانونی و تغییر کاربری زمین های کشاورزی همراه است .

البته باید گفت گرچه بسیاری یا به عبارتی بیشتر حاشیه نشینان در حاشیه شهرها زندگی می کنند ، اما بسیارند افرادی که در داخل محدوده شهری زندگی می کنند ، ولی جزو حایشه نشینان به حساب می آیند . برعکس ، کسانی هم هستند که در حاشیه شهرها زندگی می کنند ، لیکن حاشیه نشین نیستند.³

حاشیه نشینان گروههای اجتماعی هستند که در شهرها پدید می آیند . حاشیه نشینان شهری معمولاً بر سر دوراهی مرحله گذار اجتماعی هستند . به این صورت که اولاً ، کسانی که به طور موقت وارد شهر می شوند به مسکن موقت احتیاج دارند . این افراد شهری که از نظر اقتصادی و اجتماعی از شهرها رانده شده اند به علت کمی دستمزد و دیگر اجتماعی جاشیه نشین می شوند .

ضمناً قابل تاکید است که به دلایل وجود حرمت در خیلی از موارد تصرفات عداونی نبوده و حاشیه نشینان با میزانی از توان مانی به پیرامون شهر آمده و برای زمین وساختمان مسکن خود پرداختهای قابل توجهی ( نسبت به روستای مبدأ) می نمایند ولزوماً از نظر اقتصادی و اجتماعی حاشیه نشینی شهر اصلی نبوده و بعضاً از داخل شهر به این مکانها رانده شده اند ، هر چند عمده آنها روستا زاده هستند .⁴

بازار رسمی ( مدیریت شهری ، طرحهای توسعه شهری ، اراضی شهری ) برای پذیرش اقشار کم در آمد شهری و روستایی و تأمین مسکن ایشان سازماندهی نشده است ؛ ولی بازار یغیر رسمی ( زمین غیر رسمی ، مصالح غیر رسمی ، نیروی کار غیر رسمی ) جنگلی به طور متناوب و بسیار ماهرانه برای پذیرش این اقشار سازماندهی شده اند . به عبارتی بازار غیر رسمی با حداکثر سود برنده و مدیریت شهری با حداکثر هزینه بازندة این جریان هستند .

راه حل ها و پینشهادات

مدیرتی تأمین مسکن یکی از مهمترین جنبه ها در فرایند تأمین مسکن از زمانی است که مسکن به مقوله ای اجتماعی بدل شده و دیگر افراد به طور معمول سازنده مسکن خود
( در شهرها ) نیستند ، مسوولیت مدیریت مسکن به ویژه برای گروه های کم در آمد که خود غالباً نمی توانند زمینه های آن را فراهم کننده مهمتر از ساختن مسکن برای ایشان شده است . چنین امری لزوماً به معنای تولید مسکن نیست ، بلکه از بیسیاری موارد به فراهم آوردن زمینه های لازم برای فعالیت در بخش مسکن ( مثل تأمین اجزای تولید ) و برنامه ریزی در جهت دسترس خانوارها به مسکن مناسبشان ، وضع قوانین و مقررات مربوط و . . . محدود می شود.

در همه کشورهای صنعت و توسعه یافته نقش دولت از نظر کنترل بازار واضح ساز و کارهایی جهت تسهیل تولید در بخش خصوصی و دسترسی به مسکن به ویژه در شرایط کمبود مسکن ، تعیین کننده بود . نکته در خورد توجه این است که در اکثر کشورها ، ساخت مسکن به طور غالب به عهده بخش خصوصی بود تنها در روند تأمین آن ، نهادهای مختلف دولتی یا غیر انتفاعی دخال می کردند . با وجود این نقش دولت به ویژه از نظر تأمین اجزای تولید و نیز فراهم آوردن امکان دسترسی خانوارهای کم در آمد به مسکن مناسبشان و سهم ارکان غیر انتفاعی و بعضاً دولت ، از نظر تأمین مسکن گروه‌های کم در آمد و آسیب پذیر حایز اهمیت است.¹³

روش های مقابله با این سکونتگاه ها در کشورهای مختلف گوناگون است که بعضی از آنها اشاره می گردد :

1-تغییر موقعیت ساکنان زاغه ها و مناطق فقیر نشین مرکز شهر : در این روش به از بین بردن زاغه ها و مناطق فقه نشین مرکز شهر و انتقال آنها به مناطق خارج از شهر و دور از مرکز شهر تأکید می گردد .

خرید فایل

[ادامه مطلب را در اینجا بخوانید ...] ایران دانلود...